Οι ηλιόλουστες Βρυξέλλες είναι μια εξαίρεση στο συνήθως συννεφιασμένο και μελαγχολικό τοπίο της Βόρειας Ευρώπης. 11 βαθμοί Κελσίου την στιγμή που στην Ελλάδα και δη στην Αθήνα είχε ενσκήψει η χειρότερη χιονοθύελλα της εκατονταετίας. Οι Βέλγοι ως συνήθως ευγενικοί και προσηνείς αποφάσιζαν να επιμηκύνουν το μεσημεριανό Lunch brake απολαμβάνοντας τεμπέλικα στα πάρκα αυτό που θεωρείται θεμελιακό δεδομένο του Αττικού ουρανού. Γυαλιά ηλίου απαραίτητα …, αλλά δυστυχώς στο Βέλγιο δεν πωλούνται πουθενά παρά μόνο σε πολύ ακριβά καταστήματα ως περιττά κοσμήματα ή στο Αεροδρόμιο. Εμείς που είχαμε μαζί μας από την Ελλάδα φαντάζαμε παράτεροι στο μεσημβρινό σκηνικό. Ώσπου ήλθαν και άλλοι διοπτροφόροι……τι άλλο Ιταλοί, Ισπανοί και κάποιοι Γάλλοι. Όλη η Μεσόγειος της Ευρωπαϊκής Ένωσης απολαμβάνοντας την στιγμή. Οι Βέλγοι υποστήριζαν ότι φέραμε τον Μεσογειακό ήλιο μέσα στις βαλίτσες μας εμείς οι Mediterranean και ίσως να είχαν δίκιο………..

Στο διήμερο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες με θέμα : «e-Democracy» συγκεντρώθηκαν 250 ερευνητές του ζητήματος από τα κράτη μέλη, τα κράτη της διεύρυνσης, καθώς και 2 αμερικανοί επιστήμονες. Τις απόψεις τους κατέθεσαν και αρκετές μεγάλες εταιρείες ως εκπρόσωποι του Ιδιωτικού τομέα. Σημαντικότερες παρουσίες στις εργασίες, ήταν αυτές του καθηγητή Stephen Colleman από το Internet Instute του πανεπιστημίου της Οξφόρδης, που τον είδαμε προχθές φιλοξενούμενο του Τσίμα στην ΝΕΤ να μιλάνε για τα debates, της καθηγήτριας Ann Macintosh από το International Teledemocracy Center στη Σκοτία, του e-Democracy researcher Steven Clift από την Αμερική, του εκπροσώπου του ΙΣΤΑΜΕ «Ανδρέας Παπανδρέου» κου Ανδρέα (Αντρίκου) Παπανδρέου και βέβαια του Επιτρόπου της Ευρωπαϊκής Ένωσης αρμοδίου για την Κοινωνία της Πληροφορίας κου Erki Likannen o οποίος και άνοιξε τις εργασίες.

Ένα κεφαλαιώδες ζήτημα που αντιμετωπίζουν οι σύγχρονες Ευρωπαϊκές Δημοκρατίες είναι η αποχή των ψηφοφόρων από τις εκλογικές διαδικασίες.

Στην Ελλάδα, το λίκνο της Δημοκρατίας, εξακολουθεί να είναι «υποχρεωτική» η άσκηση του Συνταγματικού Δικαιώματος του εκλέγειν(!!) μολονότι οι ποινικές κυρώσεις που συνδέονται με την παράλειψη συμμετοχής στις εκλογές έχουν σταδιακά και σιωπηρά ατονήσει.

O Κος Επίτροπος, αναφορικά με το θέμα του συνεδρίου, επισήμανε ότι τα ζητήματα ιδιωτικότητας και ασφάλειας είναι οι πλέον σημαντικές παράμετροι σε συσχετισμό και με την απειλή του hacking. Τον κίνδυνο αυτό χαρακτήρισε ως πρωτεύοντα όσον αφορά ιδιαίτερα το ζήτημα των ηλεκτρονικών εκλογών, αλλά από την άλλη πλευρά επισήμανε ότι η διαδικασία διαβούλευσης (deliberation) και διαλόγου της κεντρικής διοίκησης και των πολιτικών με τους πολίτες χρησιμοποιώντας τις νέες τεχνολογίες είναι το περισσότερο σημαντικό.

Ανέφερε χαρακτηριστικά ότι η τεχνολογία μπορεί να υποστηρίξει την αποστολή 20.000 e-mail σε έναν αποδέκτη την ίδια ημέρα, αλλά ο ανθρώπινος παράγοντας είναι αυτός που τελικά θα απαντήσει σε αυτά (αν το καταφέρει!) και θα πράξει ανάλογα.

Το Ευρωπαϊκό ζητούμενο σήμερα, συνέχισε, στις Δημόσιες Διοικήσεις των Κρατών μελών είναι η «Διαφάνεια» η οποία συνιστά και το κυρίαρχο ζήτημα του πολιτικού διαλόγου. Η ΕΕ θα διαθέσει 30 ΜΕυρώ σε voting & participation solutions με την επισήμανση ότι ο προσανατολισμός είναι προς τα κλειστά συστήματα και όχι ακόμα προς την διεξαγωγή εκλογών μέσω Internet λόγω των εκκρεμών ζητημάτων ασφαλείας που εξακολουθούν να παραμένουν άλυτα.

Ο κος Επίτροπος δέχθηκε δημόσια δύο ερωτήσεις. Την μία την υποβάλαμε εμείς για λογαριασμό της χώρας μας και την άλλη εκπρόσωπος του ΥΠΕΣ της Γαλλίας. Στην ερώτησή μας αν ο κος Επίτροπος εκτιμά το «ψηφιακό χάσμα» ως παράγοντα παρεμπόδισης της εξέλιξης της e-Democracy στην ΕΕ και πως σκοπεύει ό ίδιος και η ΕΕ να το αντιμετωπίσουν, απάντησε ότι πράγματι είναι ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα («enormous issue»), σκοπεύει δε να προτείνει ίδιος την αντιμετώπισή του σε δύο επίπεδα : α) δράσεις εκπαίδευσης και κατάρτισης και β) την εξασφάλιση «διαλειτουργικότητας» ώστε να είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν όλα τα διαθέσιμα «κανάλια» όπως Internet, κινητά τηλέφωνα, ψηφιακή τηλεόραση, Info-kiosks, συμβατικά τηλέφωνα κλπ.

Οι εργασίες συνέχισαν σε δύο άξονες αυτόν του e-voting σε μια αίθουσα και αυτόν του e-participation σε μια άλλη. Αναγκαστήκαμε να μπαινοβγαίνουμε διαρκώς από τη μια αίθουσα στην άλλη για να παρακολουθούμε ταυτόχρονα τα παράλληλα sessions.

Η κα Macintosh διέκρινε τις προτεραιότητες των δράσεων για την Ηλ. Δημοκρατία σε τρεις άξονες : α) την ηλ. ενδυνάμωση e-enabling = reaching a wider community β) την ηλ. εμπλοκή e-engaging = considered contributions γ) την ηλ. εξουσιοδότηση e-empowering = opportunity for partnership

Ειδικότερα το (α) αναλύεται στην καλύτερη αξιοποίηση των νέων Interactive και multimedia μεθόδων για την ενημέρωση των πολιτών πχ. οι virtual και ψηφιακοί παρουσιαστές ειδήσεων και διοικητικών πληροφοριών κλπ.

Το (β) αναλύεται στην διεξαγωγή e-polling, e-surveys και γενικότερα e- consultations τα οποία μπορούν να είναι είτε issue based είτε policy based.

To (γ) αναλύεται σε e-referenda και e-petitioning (το τελευταίο είναι άγνωστο στην Ελλάδα δεδομένου ότι η υγιής εκδοχή του lobbying είναι ακόμα ξένη προς την Ελληνική νοοτροπία). Ως κατακλέιδα η κα Macintosh ανέφερε ότι σημασία έχει : “to engage with the issue and not with the Party”.

Ο κος Steven Clift από τις ΗΠΑ, ανέφερε ότι ο βασικότερος κίνδυνος είναι το λεγόμενο Instutionalization των νέων τεχνολογιών, δηλαδή ο κίνδυνος οι Δημόσιες Διοικήσεις να εξακολουθήσουν να υλοποιούν ότι στρεβλό έκαναν, ενισχύοντάς το με την επίφαση των νέων τεχνολογιών. Και επισήμανε ότι καλύτερα να κάνουμε δύσκολες και δυσάρεστες ερωτήσεις τώρα, παρά να έχουμε να επιλύσουμε δύσκολα προβλήματα αργότερα.

Κλείνοντας επισήμανε ότι οι ψηφοφόροι σήμερα αντιμετωπίζονται ως «κοιμώμενοι» με διαλείματα ανά τετραετία, όπου ενώ οι πολιτικοί τους έχουν αποκοιμίσει καθιστώντας τους απαθείς, ξαφνικά ένα μήνα πριν τις εκλογές τους βομβαρδίζουν με πληροφορίες και προβληματισμούς και τους καλούν να πάρουν θέση .

Ο καθηγητής Colleman έθεσε τρία βασικά ερωτήματα:

α) Τι καινούργιο προσθέτει η e-Dem στις υφιστάμενες διαδικασίες ?

β) Ποιος (ή ποιοι) ισχυροποιείται από αυτήν?

γ) Εισάγονται νέοι κίνδυνοι και απειλές από την e-Dem?

Απαντώντας στο πρώτο επισήμανε ότι ο σημαντικότερος νεωτερικός παράγοντας είναι η μείωση του εκλογικού κόστους (της διαδικασίας) αλλά αυτό δεν απαντά στο γιατί ο κόσμος δεν ψηφίζει. Επισήμανε ότι δημοκρατική επιλογή σημαίνει να έχει περισσότερες από δύο επιλογές σε ένα ζήτημα και όχι μια λογική ΝΑΙ-ΟΧΙ.

Απαντώντας στο δεύτερο ερώτημα υποστήριξε ότι κατά την γνώμη του ισχυροποιούνται οι έχοντες πρόσβαση και οικονομική επάρκεια καθώς και οι μορφωμένοι πολίτες (richer, educated having internet access),

Τέλος απαντώντας στο τρίτο, υπογράμμισε ότι οι κίνδυνοι που εισάγονται είναι κυρίως τεχνικής φύσεως, σε σχέση με την τοποθεσία που λαμβάνει χώρα η άσκηση του εκλογικού δικαιώματος. Εκτιμάται ότι επί του παρόντος οι διαδικασίες που λαμβάνουν χώρα σε ελεγχόμενη περιοχή (regulated closed area) όπως τα εκλογικά κέντρα προσφέρουν συγκριτικά περισσότερα στοιχεία ασφαλείας από την διαδικασία στο ανοικτό διαδίκτυο.

Στην συνέχεια κατέληξε ότι δυστυχώς οι σύγχρονες δημοκρατίες βασίζονται στο ποσοτικό – πλειοψηφικό (quantitative) κριτήριο και όχι στο ποιοτικό (qualitative) παραθέτοντας το παράδειγμα των σύγχρονων δημοσκοπήσεων όπου οι πολίτες ερωτώνται : «τι θέλετε» και όχι γιατί , πόσο, πώς, πότε κλπ. Συνεχίζοντας δε υποστήριξε ότι οι απαντήσεις των πολιτών στην σύγχρονη Ευρώπη δεν είναι απλά ΝΑΙ και ΟΧΙ αλλά προσιδιάζουν στον τύπο απάντησης : ΝΑΙ στο (α) εφόσον ισχύσει το (β) αλλιώς ΟΧΙ σε συνδυασμό με το (γ).

Τέλος το κρισιμότερο διακύβευμα κατά την γνώμη του είναι το representation of diversity δηλαδή η Δημοκρατία να δίνει βήμα και λόγο όχι μόνο σε αυτόν που έχει κάτι να πει αλλά κυρίως σε αυτόν που δεν νομίζει ότι έχει κάτι να πει και ο οποίος έχει την άποψη ότι η πολιτική και οι πολιτικοί δεν τον αφορούν.

Ο κος Αντρέας Παπανδρέου του ΙΣΤΑΜΕ παρουσίασε τις λεπτομέρειες του e-vote project της Ελληνικής Προεδρίας το οποίο συγκέντρωσε 180.000 opinions από πολίτες όλης της Ευρώπης, σχετικά με 10 ερωτήματα που είχαν τεθεί.

Οι απαντήσεις πέρασαν από επεξεργασία και κατέληξαν σε έναν πίνακα 16 βασικών θέσεων οι οποίες και διαβιβάστηκαν στους πρωθυπουργούς των κρατών μελών για ενημέρωση.

Οι ιδιωτικές εταιρείες που συμμετείχαν, εκπροσωπούσαν κυρίως κατασκευαστές H/W & S/W σχετικά με e-voting apps και κράτησαν περισσότερο στάση διερευνητική λόγω κυρίως της «βόμβας» που είχε μόλις εκραγεί (11/2) σχετικά με την εγκατάλειψη του προγράμματος serve από τις HΠΑ. (όποιος θέλει λεπτομέρειες ας επισκεφθεί και το www.serveusa.gov και www.servesecurityreport.org )

Συμπερασματικά στο κλείσιμο των εργασιών θέσαμε ερώτηση στο τελικό panel σχετικά με την αντιπαλότητα άμεσης και αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας. Πήραμε από το panel την ενδιαφέρουσα απάντηση ότι μεταξύ direct και representative democracy η λύση που μάλλον έχει έδαφος και προοπτικές είναι η ενδιάμεση δηλαδή αυτή της direct representation σύμφωνα με την οποία δεν καταργούνται οι αντιπρόσωποι (βουλευτές) αλλά εγκαθίσταται μια αμεσότερη αλληλεπίδραση του πολίτη με αυτούς δια των νέων τεχνολογιών.

Η σύγχρονη Συμμετοχική Δημοκρατία και η επανίδρυση του Κράτους απαιτούν πολίτες ενημερωμένους, ελεύθερους και δυναμικούς.

Όσο περισσότερο αισθάνεται κανείς ότι η φωνή του μπορεί να ακουστεί στους διαμορφωτές της πολιτικής και τους ασκούντες την εξουσία τόσο περισσότερο προάγεται η Δημοκρατική διάσταση της καθημερινότητας, οι δε νέες τεχνολογίες ενδυναμώνουν αυτές τις φωνές.

Καταργούν τα σύνορα και τα χρονικά όρια και μεταφέρουν εδώ και τώρα την φωνή του κάθε πολίτη στα κέντρα της εξουσίας.

Αλλά για την επίδραση των νέων τεχνολογιών στην μορφή και τη φύση της σύγχρονης Δημοκρατίας θα επανέλθουμε σε επόμενο σημείωμά μας.

Αθανάσιος Κοσμόπουλος (kosm@aegean.gr) 16/2/2004

Από αριστερά Robert Hensler (Καγκελάριος Γενεύης), Ανδρέας Παπανδρέου (ΙΣΤΑΜΕ), Erki Likanen (Επίτροπος για την «Κοινωνία της Πληροφορίας»), Rosalie Sobel DG INFSO (Director).

H μεγάλη πλατεία των Βρυξελλών

Λεπτομέρεια από το καμπαναριό

Δεξιά : Steven Clift (ο διασημότερος Αμερικανός επιστήμων της e-Democracy) και αριστερά : ο υπογράφων

Επιστροφή στα περιεχόμενα.

Οι σελίδες μας έχουν δεχθεί επισκέψεις μέχρι σήμερα.

 

 

************
Παρακαλούνται τα μέλη που έχουν σε αρχείο για Η/Υ τα άρθρα τους που πρόκειται να εμφανιστούν εδώ,
να τα στέλνουν στην διεύθυνση:
natsinas@hotmail.com

************